១.ទូទៅ
មេរោគហ្វេសប៊ុក “Is That You” ប្រភេទថ្មីបានរីករាលដាលលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកតាមរយៈសារ (messenger) នាពេលថ្មីៗក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ ដែលករណីមេរោគស្រដៀងគ្នានេះធ្លាប់បានកើតឡើងកន្លងរួចមកហើយកាលពី២០១៧ និង២០១៩។ មេរោគថ្មីនេះជាប្រភេទបោកបញ្ឆោតអ្នកប្រើប្រាស់ឱ្យផ្តល់នូវព័ត៌មានគណនីផ្ទាល់ខ្លួន ឬចម្លងមេរោគផ្សេងទៀតចូលក្នុងប្រព័ន្ធរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ដើម្បីលួចយកព័ត៌មានសំខាន់ៗ។
២. ដំណើការនៃមេរោគ “Is That you”
មេរោគនេះឆ្លងតាមរយៈសារ (messenger) នៅពេលដែលអ្នកប្រើប្រាស់ទទួលបានសារបោកបញ្ឆោតដែលមានដូចជា “Its You”, “Is This you” ,”It’s You”, “Is That You”, “It Looks Like You”, “Hahaha”, “Is This Your Video”, និងផ្សេងៗទៀត ភ្ជាប់មកជាមួយតំណភ្ជាប់ (link) ហើយនៅពេលដែលអ្នកប្រើប្រាស់ចុចតំណភ្ជាប់ដើម្បីមើលវីដេអូដែលបានផ្ញើមក វានឹងលោតផ្ទាំងឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់បញ្ចូលព័ត៌មានគណនីរួមមានអ៊ីមែល និងលេខសំងាត់ ហើយព័ត៌មានសំងាត់ទាំងនេះនឹងបញ្ចូនទៅកាន់ ចោរព័ត៌មានវិទ្យា/ហេកគ័រ (Hacker) លើសពីនេះទៀតអ្នកប្រើប្រាស់បានឆ្លងមេរោគនេះ ហើយមេរោគនឹងធ្វើការចែកចាយសារបោកបញ្ឆោតដែលមានផ្ទុកតំណភ្ជាប់មេរោគដូចគ្នានេះទៅកាន់មិត្តភ័ក្រទាំងអស់ដែលក្នុងគណនីរបស់ខ្លួន ហើយអ្នកប្រើប្រាស់ក៏អាចប្រឈមនឹងការឆ្លងមេរោគផ្សេងៗទៀតចូលក្នុងឧបករណ៍ឌីជីថល (ឧ.ទូរស័ព្ទ, កុំព្យូទ័រ)ផងដែរ ដែលអាចនាំឱ្យចោរព័ត៌មានវិទ្យា/ហេកគ័រ (Hacker) លួចយកព័ត៌មានសំខាន់ផ្សេងៗទៀត។
៣. វិធីសាស្ត្រការពារ
ការិយាល័យឆ្លើយតបបញ្ហាបន្ទាន់នៃកុំព្យូទ័រ CamCERT សូមធ្វើការណែនាំដូចខាងក្រោមដើម្បីការពីការឆ្លងមេរោគខាងលើនេះ៖
- ចូរប្រុងប្រយ័ត្នរាល់សារទាំងឡាយណាដែលមានផ្ទុកតំណភ្ជាប់គួរឱ្យសង្ស័យ។
- នៅពេលមានការសង្ស័យ សូមកុំចុចលើតំណភ្ជាប់៖ តំណភ្ជាប់ក្នុងសារអ៊ីមែល, ឬសារ Messenger និងការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មតាមអ៊ីនធឺណិតជាមធ្យោបាយដ៏ពេញនិយមមួយដែលឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណែតប្រើប្រាស់ដើម្បីលួចយកព័ត៌មានរបស់អ្នក។
- ចូរប្រុងប្រយ័ត្នរាល់ការចូលទៅកាន់វេបសាយដែលគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ ដោយជៀសវាងការបញ្ចូលព័ត៌មានសំខាន់ផ្ទាល់ខ្លួន
- ប្រើប្រាស់មុខងារចាក់សោរពីជាន់ (Two-Factor Authentication) ដើម្បីការពារគណនីហ្វេសប៊ុក ឬគណនីផ្សេងៗទៀតប្រសិនបើមានមុខងារនេះ។ (អានបន្ថែម៖ ការកំណត់សោរពីរ (2FA) ជាន់នៅលើហ្វេសប៊ុក
- រក្សាកម្មវិធីទាំងអស់នៅលើឧបករណ៍ដែលភ្ជាប់អ៊ីធឺណែត រួមមានកុំព្យូទ័រ ស្មាតហ្វូន និង ថេប្លេតឱ្យមានបច្ចុប្បន្នភាពជានិច្ច (Up-to-date) ដើម្បីកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់នៃការឆ្លងមេរោគ។
៤. វិធីសាស្រ្តលុបមេរោគ
ប្រសិនបើអ្នកសង្ស័យថាបានឆ្លងមេរោគនេះសូមធ្វើការផ្លាស់ប្តូរលេខសំងាត់គណនីជាបន្ទាន់ ហើយអ្នកអាចតាមការណែនាំដូចខាងក្រោមដើម្បីលុបមេរោគនេះ៖
- បើកចូលគណនីហ្វេសប៊ុក
- ចូលទៅកាន់ Setting បន្ទាប់មកចូល General Account Settings
- ជ្រើសយក Apps
- បន្ទាប់មកស្វែងរកពាក្យ Apps, Websites and Plugins ដោយចុចលើពាក្យ Edit
- ជ្រើសយកពាក្យ Disable។
៥. ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធ
- https://www.camcert.gov.kh/2factorauthenticationonfacebook/
- https://web.facebook.com/help/148233965247823?_rdc=1&_rdr
- https://www.camcert.gov.kh/camsa18-23-facebook-phishing-spaming/
